Na co dostanę dofinansowanie z PFRON? [13 form pomocy]

Sztandarowy akt prawny w zakresie regulacji praw dla osób niepełnosprawnych oraz obowiązków pracodawców ich zatrudniających to ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 44, dalej jako: ustawa). Oczywiście wiadomo, że ustawa wyszczególnia trzy stopnie niepełnosprawności a w ramach nich w różny sposób reguluje status prawnych osób, które je posiadają. Mamy stopień: lekki, umiarkowany i znaczny. W zależności od posiadanego stopnia uprawnienia osób niepełnosprawnych się różnią. Oczywiście na największą pomoc mogą liczyć osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności.

Elementy (biologiczny, ekonomiczny, socjalny) stopni niepełnosprawności – przesłanki uznania za osobę niepełnosprawną

Warto zwrócić uwagę na istotne postanowienie SN (Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 marca 2024 r., I USK 16/23), który dokonuje analizy elementów stopni niepełnosprawności (biologiczny, ekonomiczny, socjalny) jako przesłanek niezbędnych do uznania za osobę niepełnosprawną. Zgodnie z tezą SN: analiza przesłanek określonych w każdym ze stopni niepełnosprawności (art. 4 ust. 1-3 ustawy) wskazuje, że trzy elementy chrakteryzujące niepełnosprawność, zawarte w definicji tego pojęcia (art. 2 ust. 10 ustawy) występują także w ramach poszczególnych stopni niepełnosprawności. I tak:

• element biologiczny (medyczny) występuje w stopniach znacznym i umiarkowanym, gdzie jest mowa o osobie „z naruszoną sprawnością organizmu” (art. 4 ust. 1 i 2 ustawy) i w stopniu lekkim, gdzie mowa o osobie „o naruszonej sprawności organizmu (art. 4 ust. 3 ustawy);
• element ekonomiczny określony został przez zaliczenie do stopnia znacznego i umiarkowanego osoby „niezdolnej do pracy albo zdolnej do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej” (art. 4 ust. 1 i 2 ustawy), a do lekkiego osoby o „obniżonej zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną” (art. 4 ust. 3 ustawy);
• element socjalny przez zaliczenie do znacznego stopnia osoby „wymagającej, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji” (art. 4 ust. 1 ustawy), do stopnia umiarkowanego osoby „wymagającej czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych” (art. 4 ust. 2 ustawy), a do lekkiego osoby „mającej ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne” (art. 4 ust. 3 ustawy).

Co istotne, elementy te występują w każdym ze stopni niepełnosprawności z różnym nasileniem i w różnych konfiguracjach, aby w ten sposób wyodrębnić cechy odróżniające poszczególne stopnie od siebie i aby nadać im odpowiednią gradację. Tak więc, poszczególne stopnie niepełnosprawności wymienione w art. 4 ust. 1-3 ustawy różnią się między sobą konfiguracją trzech elementów (biologicznego, ekonomicznego i socjalnego) oraz ich natężeniem, czemu ustawodawca dał wyraz między innymi za pomocą spójników (funktorów), użytych w poszczególnych ustępach art. 4 ustawy. Zasady techniki legislacyjnej mają bowiem bardzo istotny wpływ na późniejszą interpretację i stosowanie prawa w praktyce.

Na co można dostać dofinansowanie z PFRON w 2024 i w 2025 r.?

Z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w zależności od stopnia niepełnosprawności można dostać pomoc w formie materialnej (pieniężnej, poprzez szereg dofinansowań), jak i niematerialnej. Poniżej lista świadczeń, które przysługują osobom zarówno ze stopniem lekkim, umiarkowanym i znacznym. Na chwilę obecną nie ma informacji, aby wykaz tych świadczeń miał się zmienić w 2025 r.

13 FORM POMOCY Z PFRON

Proteza kończyny – serwis.Edukacja.Turnusy rehabilitacyjne.Sprzęt rehabilitacyjny.Przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze.Likwidacja barier architektonicznych.Likwidacja barier w komunikowaniu się.Likwidacja barier technicznych.Usługi tłumacza języka migowego lub tłumacza przewodnika.Rozpoczęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo działalności w formie spółdzielni socjalnej.Oprocentowanie kredytu bankowego.Szkolenie organizowane przez PUP.Koszty energii elektrycznej.

1. Proteza kończyny – serwis

PFRON może dofinansować części/naprawę protezy tylko bardzo dobrej jakości, np. protezę ręki czy protezę nogi. Maksymalna kwota dofinansowania wynosi: dla protezy na III poziomie jakości, przy amputacji: w zakresie ręki – 3.960 zł; przedramienia – 8.580 zł; ramienia lub wyłuszczeniu w stawie barkowym – 9.900 zł; na poziomie stopy lub podudzia – 5.940 zł; na wysokości uda (także przez staw kolanowy) – 8.250 zł; uda lub wyłuszczeniu w stawie biodrowym – 9.900 zł. Decyzję o wysokości dofinansowania podejmuje realizator na podstawie oceny wniosku, dlatego bardzo ważne jest, aby uzasadnić potrzebę zakupu. Możliwa jest refundacja kosztów poniesionych do 180 dni przed dniem złożenia wniosku.

2. Edukacja

Dofinansowanie obejmuje koszt opłaty za naukę (czesne) lub opłaty za przeprowadzenie przewodu doktorskiego (w przypadku osób, które mają wszczęty przewód doktorski, a nie są uczestnikami studiów doktoranckich). Dla uczniów szkół policealnych, kolegium i studentów przewidziany jest także dodatek na pokrycie innych kosztów kształcenia.

3. Turnusy rehabilitacyjne

Taki wyjazd to połączenie aktywnej rehabilitacji z wypoczynkiem.Turnusy rehabilitacyjne są organizowane dla konkretnych grup osób niepełnosprawnych. Warto więc wybrać ośrodek i organizatora, który oferuje turnus dla osób ze schorzeniami, które się posiada. Warto skorzystać z centralnej bazy ośrodków i centralnej bazy organizatorów turnusów rehabilitacyjnych. Można wyszukać wyjazd według wybranych kryteriów, np. rodzaju schorzenia czy adresu.Wniosek składa się w powiatowym centrum pomocy rodzinie w swoim miejscu zamieszkania.

4. Sprzęt rehabilitacyjny

Jeżeli lekarz zalecił sprzęt do rehabilitacji w domu, można skorzystać z dofinansowania do zakupu tego sprzętu rehabilitacyjnego. Celem dofinansowania jest pomoc finansowa przy zakupie sprzętów, przyrządów i urządzeń wspierających funkcjonowanie i rehabilitację osób niepełnosprawnych w ich miejscu zamieszkania. Sprzęt rehabilitacyjny, to urządzenia i sprzęty zalecone przez lekarza, niezbędne do rehabilitacji w warunkach domowych, nieobjęte ubezpieczeniem zdrowotnym Narodowego Funduszu Zdrowia ( NFZ). Sprzęt rehabilitacyjny traktowany jest w przepisach odmiennie niż wyroby medyczne – nie ma określonego katalogu sprzętów rehabilitacyjnych.

5. Przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

Celem dofinansowania jest pomoc finansowa przy zakupie sprzętów, przyrządów i urządzeń wspierających funkcjonowanie i rehabilitację osób niepełnosprawnych w ich miejscu zamieszkania. O dofinansowanie można się starać, gdy cena przedmiotu dofinansowania jest wyższa od limitu dofinansowania określonego przez ministra zdrowia w załączniku do rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie. Przedmioty ortopedyczne to przyrządy niezbędne do samodzielnego funkcjonowania osoby niepełnosprawnej, np. protezy, kule, wózek inwalidzki. Środki pomocnicze to przedmioty, które w znacznym stopniu ułatwiają funkcjonowanie osoby niepełnosprawnej w środowisku społecznym lub wręcz to umożliwiają, np. pomoce optyczne dla niedowidzących, aparaty słuchowe, cewniki.

6. Likwidacja barier architektonicznych

Wsparcie polega na dofinansowaniu likwidacji barier uniemożliwiających osobom niepełnosprawnym samodzielne funkcjonowanie. Bariery architektoniczne to wszelkie utrudnienia występujące w budynku i w jego najbliższej okolicy, które ze względu na rozwiązania techniczne, konstrukcyjne lub warunki użytkowania uniemożliwiają lub utrudniają swobodę ruchu osobom niepełnosprawnym. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) nie zwraca kosztów poniesionych w związku z pracami wykonanymi przed zawarciem umowy o dofinansowanie ze środków PFRON.

7. Likwidacja barier w komunikowaniu się

Wsparcie polega na dofinansowaniu likwidacji barier w komunikowaniu się, uniemożliwiających osobom niepełnosprawnym samodzielne funkcjonowanie. Bariery w komunikowaniu się to ograniczenia uniemożliwiające lub utrudniające osobie niepełnosprawnej swobodne porozumiewanie się i/lub przekazywanie informacji.

8. Likwidacja barier technicznych

Wsparcie polega na dofinansowaniu likwidacji barier technicznych uniemożliwiających osobom niepełnosprawnym samodzielne funkcjonowanie. Bariery techniczne, to przeszkody wynikające z braku zastosowania lub niedostosowania przedmiotów lub urządzeń odpowiednich do rodzaju niepełnosprawności.

9. Usługi tłumacza języka migowego lub tłumacza przewodnika

Celem wsparcia jest dofinansowanie usług tłumacza języka migowego lub tłumacza-przewodnika dla osób niepełnosprawnych wymagających jego pomocy, aby umożliwić im samodzielne funkcjonowanie. Tłumacz języka migowego służy pomocą osobom głuchym posługującym się polskim językiem migowym (PJM) lub systemem językowo-migowym (SJM). Dodatkowo, osoby niepełnosprawne mogą korzystać z usług tłumacza języka migowego bezpłatnie podczas załatwiania spraw w urzędzie. Należy zgłosić taką potrzebę, co najmniej 3 dni robocze przed terminem dokonywania czynności w urzędzie – wtedy organy administracji publicznej zapewniają osobom niepełnosprawnym dostęp do świadczenia usług tłumaczy PJM, SJM i SKOGN (sposoby komunikowania się osób głuchoniewidomych).

10. Rozpoczęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo działalności w formie spółdzielni socjalnej

Celem wsparcia jest pomoc przedsiębiorczym osobom niepełnosprawnym w samozatrudnieniu przez przyznanie pomocy finansowej na podjęcie po raz pierwszy działalności: gospodarczej, bez względu na formę prawną tej działalności; rolniczej, w tym polegającej na prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, bez względu na formę prawną tej działalności; w formie spółdzielni socjalnej. Pomoc jest też udzielana na ponowne podjęcie takiej działalności, pod warunkiem, że upłynęło co najmniej 12 miesięcy od zaprzestania prowadzenia działalności, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami lub podmiotami, lub od ustania członkostwa w spółdzielni socjalnej.

11. Oprocentowanie kredytu bankowego

Celem dofinansowania jest wsparcie samozatrudnienia osób niepełnosprawnych przez dofinansowanie do spłaty odsetek kredytu zaciągniętego na działalność gospodarczą albo własne lub dzierżawione gospodarstwo rolne. Maksymalna wysokość dofinansowania wynosi 50% kwoty oprocentowania kredytu bankowego.

12. Szkolenie organizowane przez PUP

Celem wsparcia jest zwiększenie szansy na zatrudnienie i utrzymanie pracy zarobkowej przez szkolenia dla osób niepełnosprawnych bezrobotnych lub poszukujących pracy. Szkolenia te pomagają w zdobyciu lub podniesieniu kwalifikacji zawodowych. Szkolenie może odbywać się: w placówkach szkolących, w specjalistycznych ośrodkach szkoleniowo-rehabilitacyjnych.

13. Koszty energii elektrycznej

Dodatek mogą otrzymać osoby, które stale i intensywnie korzystają z koncentratora tlenu lub respiratora, co powoduje zwiększenie zużycie energii elektrycznej.