Written by 
#World_Health
Published 10 November 2024
▪️ ကင်ဆာရောဂါဆိုတာ အသက်ကြီးမှ ဖြစ်တဲ့ရောဂါလို့ ထင်ရပေမယ့် အသက် ၅၀ အောက် အမေရိကန်တွေမှာ အဖြစ်များလာတယ်လို့ တွေ့ရှိလာပါတယ်။
ဥပမာအားဖြင့် အူမကြီးကင်ဆာဆိုရင် အသက် ၁၈ နှစ်မှ ၄၄ နှစ်ကြားလူတွေမှာ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း အဖြစ်များလာပါတယ်။
▪️ ဒါကြောင့် အသက်ငယ်လို့ ကင်ဆာမဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုတာ မဟုတ်ဘူးလို့ မီချီဂန်တက္ကသိုလ်မှ ပရော်ဖက်ဆာ အယ်လီနာစတိုဖယ်က ပြောပါတယ်။
မီချီဂန်တက္ကသိုလ်မှ ဆရာဝန်များက အသက်စောစီးတဲ့အချိန်မှာ ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေ လျှော့ချနိုင်မယ့် နည်းလမ်းတွေကို ဖော်ပြသွားပါတယ်။
▪️ (၁) ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ပါ မိသားစုတွေထဲမှာ အူမကြီးကင်ဆာ ဖြစ်ဖူးတဲ့သူတွေအကြောင်း ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်သင့်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ လက္ခဏာများကိုလည်း ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
▪️ (၂) ဆေးလိပ်ဖြတ်ပါ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းဟာ အမေရိကန်မှာ ကင်ဆာဖြစ်ပွားမှုအားလုံးရဲ့ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း သက်ဆိုင်နေပြီး ကင်ဆာကြောင့် သေဆုံးခြင်းရဲ့ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါး ရှိနေပါတယ်။
▪️ ဆေးလိပ်ပစ္စည်းများ ရောင်းချခြင်းကို ပိတ်ပင်လိုက်ပါက နှစ် ၇၀ အတွင်း ကမ္ဘာပေါ်မှာ အဆုတ်ရောဂါကြောင့် သေဆုံးနိုင်သူ ၁.၂ သန်းကို ကာကွယ်နိုင်မယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။
▪️ (၃) အရက်သေစာလျှော့ပါ အယ်လ်ကိုဟောကို အနည်းငယ်မျှ သောက်လျှင်ပင် ကျန်းမာရေး ထိခိုက်စေပါတယ်။
▪️ အယ်လ်ကိုဟောကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ကနေ အာဟာရဓာတ်များ စုပ်ယူနိုင်စွမ်း ခက်ခဲစေပြီး အသည်းထိခိုက်စေပါတယ်။
▪️ (၄) ကျန်းမာရေးညီညွတ်စွာ စားပါ အဆီများခြင်း၊ အမျှင်နည်းခြင်းတို့က အူမကြီးကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေ များစေပါတယ်။
▪️ ဒီအစား ကောက်ပဲသီးနှံများ၊ အသီး၊ အရွက်တို့ကို ပိုစားသင့်ပြီး အသားကြီးငါးကြီး၊ အဆင့်ဆင့်ထုပ်ပိုးသော အသားများ၊ အချိုဓာတ်တို့ကို လျှော့ချသင့်ပါတယ်။
▪️ (၅) လုံလောက်စွာအိပ်စက်ပါ တစ်ညကို ၇ နာရီမှ ၉ နာရီအထိ အိပ်ချိန်ရှိသင့်ပါတယ်။
▪️ ဒီလိုမဟုတ်ပါက ဟော်မုန်းမညီမျှ ဖြစ်စေပြီး ရင်သား၊ အူမကြီး၊ သားဥအိမ်၊ ဆီးကျိတ်ကင်ဆာများ ဖြစ်နိုင်ခြေ များစေတယ်လို့ တွေ့ရှိထားပါတယ်။
▪️ (၆) လေ့ကျင့်ခန်းပုံမှန်လုပ်ပါ လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ခြင်းဖြင့် အဝလွန်ခြင်းကို ကာကွယ်ပေးကာ ကင်ဆာအမျိုးမျိုးမှ ကာကွယ်ပေးပါတယ်။
▪️ ဒါ့အပြင်ဟော်မုန်းများ ထိန်းညှိနိုင်ပြီး အစာခြေစနစ်၊ ကိုယ်ခံအားစနစ်တို့ ကောင်းမွန်စေပါတယ်။
▪️ (၇) နေရောင်ကာလိမ်းပါ
ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည် ထိတွေ့ခြင်းဖြင့် အရေပြားကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
▪️ SPF 30 အနည်းဆုံးပါတဲ့ နေကာခရင်မ်တွေက ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည် ၉၇ ရာခိုင်နှုန်းကို ကာကွယ်ပေးပါတယ်။
▪️ (၈) HPV ရောဂါကာကွယ်ပါ လိင်မှတဆင့်ကူးစက်တဲ့ HPVက အမေရိကန်မှာ နှစ်စဉ် ၁၃ သန်းလောက် ကူးစက်နေပါတယ်။
▪️ ဒီရောဂါကြောင့် ဦးခေါင်းနဲ့ လည်ပင်းကင်ဆာတို့ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
▪️ (၉) လေထုရေထုညစ်ညမ်းမှုမှ ရှောင်ကြဉ်ပါ အိမ်တွင်းလေထု သန့်ရှင်းစေရန် လေစစ်ပစ္စည်းများ တပ်ဆင်သင့်ပြီး ရေထဲမှာလည်း ညစ်ညမ်းမှုန် ပါဝင်မှုကို စစ်ဆေးသင့်ပါတယ်။
Source: New York Post.