Czy rada gminy może ustalić zerową stawkę opłaty za pobyt w klubie dziecięcym? [Poradnia samorządowa]

Rada gminy nie może zrezygnować z pobierania opłaty za pobyt dziecka w klubie dziecięcym. Jak wyjaśnił wojewoda podlaski w rozstrzygnięciu nadzorczym z 4 października 2024 r. (nr NK-II.4131.178.2024.AB), opłata za pobyt dziecka w klubie dziecięcym powinna być ustalona na poziomie wydatków i nie może być jedynie wyrazem arbitralnego stanowiska podmiotu ustalającego jej wysokość. Musi ona wynikać z określonych ustaleń i mieć umocowanie w wyliczeniach ekonomicznych. Zatem powinna być ekwiwalentna do udziału rodziców w pokryciu kosztów pobytu dziecka w klubie dziecięcym (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 1 października 2013 r., sygn. akt I OSK 1236/13). Organ nadzoru także podkreślił, że nie sposób stwierdzić, by opłata w wysokości 0 zł mogła odpowiadać rzeczywistym kosztom pobytu dziecka w klubie dziecięcym, a tym samym, by była odpowiednia do kosztu świadczenia udzielanego przez gminną jednostkę organizacyjną powołaną do realizacji tego zadania. Wojewoda wytłumaczył, że opłatę można zdefiniować jako przymusową odpłatność, nakładaną przez władze publiczne za świadczenie oferowane na rzecz obywatela. Istnieje więc charakterystyczny dla opłat związek przyczynowy między świadczeniem pieniężnym dłużnika (opłatą) a świadczeniem wzajemnym administracji publicznej. Opłata jest instytucją prawnofinansową, której istotną cechą jest ekwiwalentność. Pobiera się ją w związku z wyraźnie wskazanymi usługami i czynnościami organów państwowych lub samorządowych, dokonywanymi w interesie konkretnych podmiotów. Opłata stanowi zatem swoistą zapłatę za uzyskanie zindywidualizowanego świadczenia oferowanego przez podmiot prawa publicznego (tak: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 5 sierpnia 2010 r., sygn. akt II SA/Sz 509/10).

Podstawę prawną podjęcia uchwały stanowi art. 58 ust. 1 ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Przepis ten mówi, że wysokość opłaty za pobyt dziecka w żłobku lub klubie dziecięcym utworzonym przez jednostki samorządu terytorialnego albo u dziennego opiekuna zatrudnionego przez jednostkę samorządu terytorialnego oraz maksymalną wysokość opłaty za wyżywienie ustalają, w drodze uchwały, odpowiednio rada gminy, rada powiatu lub sejmik województwa. ©℗