Na co dostanę zasiłek z MOPS? [PORADA]

Przykładowo, w wyroku z 26 października 2024 r. (I OSK 3020/23) Naczelny Sąd Administracyjny uznał, iż zakup specjalnego krzesła do pracy z komputerem nie wskazuje, aby miał on charakter wydatku zaliczanego do kategorii niezbędnych potrzeb bytowych skarżącego. „W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie mieści się on w żadnej kategorii wydatków wymienionych w art. 39 ust. 2 ups. Wprawdzie przepis ten wskazuje na możliwość sfinansowania ze środków zasiłku celowego zakupu przedmiotów użytku domowego, ale kategoria ta została prawnie zawężona wyłącznie do niezbędnych przedmiotów. Tymczasem uzasadnienie skarżącego w zakresie potrzeby posiadania specjalnego krzesła do pracy przy komputerze wskazuje, że zakup ten ma na celu poprawienie komfortu skarżącego w trakcie użytkowania komputera. Krzesło to nie ma zatem charakteru niezbędnego przedmiotu użytku domowego. Odnotować także należy, że skarżący jest osobą bezrobotną, a zatem zakup ten nie może być uznany za niezbędny do utrzymania bądź poprawy możliwości zarobkowania” – podkreślił sąd.

„W rozpoznawanej sprawie organy obu instancji w oparciu o ustalenia wynikające z wywiadu środowiskowego oraz oświadczenia skarżącego uznały, że jego sytuacja nie uzasadnia przyznania pomocy finansowej na opał, gdyż mógł on wystąpić o znacznie dodatek węglowy, który przysługuje w znacznie wyższej wysokości. Uzasadnienie organów obu instancji w tej materii jest lakoniczne. Organy podkreśliły w tym względzie przede wszystkim “możliwości finansowe organu”. Co więcej organy w rozpoznawanej sprawie dokonały swoistego wyboru za skarżącego wskazując, że powinien on ubiegać się o wyższy rodzaj pomocy ze strony państwa jaki jest możliwy do uzyskania wnioskując o dodatek węglowy w wysokości […] zł. Takie rozstrzygnięcie wydaje się nieprawidłowe biorąc pod uwagę, że skarżący wyraził samodzielnie wolę uzyskania pomocy w niższej wysokości […] zł, która jego zdaniem była wystarczająca aby zaspokoić podstawową potrzebę zapewnienia minimalnego standardu egzystencji w okresie zimowym” – czytamy w uzasadnieniu wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 14 sierpnia 2024 r. (II SA/Po 219/24).

„Argumentacja przedstawiona przez Kolegium, wskazuje, że zdaniem tego organu zakupienie przez skarżącego leków i przedstawienie faktury potwierdzającej zakup świadczy o tym, że posiada on niezbędne środki na zakup lekarstw i tym samym wyklucza przyznanie zasiłku na ten cel bowiem ustawodawca przewidział możliwość przyznania świadczenia w celu pokrycia potrzeb istniejących, a nie takich które zostały już zrealizowane. Zdaniem Sądu, powyższe stanowisko nie uwzględnia jednak wszystkich okoliczności faktycznych zaistniałych w realiach niniejszej sprawy, a także świadczy o błędnym rozumieniu przez organy treści art. 39 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. W przepisie tym ustawodawca istotnie posłużył się sformułowaniem “niezbędnej potrzeby bytowej”, jednakże nie oznacza to, że dokonanie zakupu określonego artykułu, którego dotyczy wniosek o zasiłek celowy (w tym wypadku leków) zawsze równoznaczne jest z tym, że wspomniana potrzeba nie jest niezbędna. Każdy wniosek niewątpliwie wymaga szczegółowej analizy w omawianym zakresie a rezultaty tej analizy mogą się diametralnie różnić” – podkreślił z kolei Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z 8 sierpnia 2024 r. (II SA/Sz 249/24).

„Przedmiot wniosku (refundację poniesionych przez skarżącego kosztów sądowych) jak i kwota tej pomocy (600 zł) w żaden sposób nie wpisują się w kategorię szczególnych okoliczności, w związku z którymi konieczne jest udzielenie wsparcia pomimo przekroczenia kryterium dochodowego. Należy stwierdzić, że opłacenie kosztów sądowych nie jest wydatkiem pierwszej potrzeby, ani też wydarzeniem nagłym, niecodziennym czy też nadzwyczajnym, a jak już wcześniej podniesiono tylko takie okoliczności uzasadniają przyznanie świadczenia w postaci specjalnego zasiłku celowego.” – uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z 8 sierpnia 2024 r. (II SA/Ke 269/24).

„Podkreślenia wymaga, że pomoc społeczna ma charakter subsydiarny, uzupełniający, a zatem jej rolą nie jest pełne zaspokojenie wszystkich potrzeb wnioskodawców. Obowiązek wspierania osób potrzebujących nie przesądza o tym, że organ zobligowany jest do spełnienia w całości oczekiwań takich osób. Wypłacane świadczenia mają stanowić wyłącznie pomoc dla danej osoby w ponoszeniu niezbędnych ciężarów, nie zaś doprowadzić do ich zupełnego przejęcia przez opiekę społeczną. Przy czym organ nie może koncentrować się tylko na potrzebach zainteresowanego jak i jego sytuacji materialnej czy zdrowotnej, nawet choćby była trudna. Pomoc społeczna zależy bowiem także od faktycznych możliwości ośrodka, w tym od posiadanych środków finansowych oraz ilości podopiecznych. Powszechnie wiadomym jest, że środki przyznawane z budżetu państwa na ten cel są ograniczone, a zatem muszą być rozdysponowywane w sposób rozważny. Z oczywistych więc względów nie jest zatem możliwe zaspokojenie wszystkich, nawet uzasadnionych potrzeb osób uprawnionych do świadczeń. Brak wystarczających środków na pokrycie całości zgłoszonych wniosków uprawnia organ do limitowania pomocy w taki sposób, żeby dotarła do osób najbardziej jej potrzebujących, aby nie pozostawić ich bez jakiegokolwiek wsparcia. Skarżący nie został pozbawiony wsparcia, albowiem pomimo przekroczenia kryterium dochodowego przyznano mu specjalny zasiłek celowy w wysokości 690 zł, w tym na częściowe pokrycie zakupu opału w kwocie 300 zł i drewna w kwocie 100 zł. Wybór takiego sposobu rozstrzygnięcia sprawy odpowiada prawu, skoro organ dokonał go po wyjaśnieniu i rozważeniu wszystkich kluczowych dla sprawy okoliczności” – stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z 8 sierpnia 2024 r. II SA/Sz 301/24.